David Rabinowitch, Bez tytułu

David Rabinowitch, Bez tytułu, 1990
Autor: David Rabinowitch
Technika: płaskorzeźba
Opis: Koncentryczne kręgi umieszczone po trzy centralnie na dwóch ścianach, kompozycja monochromatyczna.

W zabytkowych obiektach często nakładają się na siebie przeszłość i teraźniejszość. Także w Muzeum Miasta Łodzi można odnaleźć ślady odsyłające do wydarzeń, które kiedyś się tu odbyły, kształtowały tożsamość tego miejsca i na trwałe wpisały się w jego historię. Szczególną rolę wśród nich odegrała międzynarodowa wystawa o niezwykłej formule - „Konstrukcja w Procesie”, która gościła tu w 1990 i 1993 roku.
Jej pierwsza legendarna edycja odbyła się w 1981 roku. Jak sama nazwa „Konstrukcja w Procesie” wskazuje, była to wystawa sztuki nawiązującej do tradycji konstruktywizmu. Jej związanymi z Łodzią patronami stali się Katarzyna Kobro i Władysław Strzemiński, artyści  współtworzący grupę a.r. („awangarda rzeczywista”), którzy pracę z formą rozwijali także o badanie jej wpływu na kształtowanie się społeczeństwa.

Jednak tym, co wyróżniało „Konstrukcję w Procesie” i odróżniało ją od typowych muzealnych wystaw było to, że równie ważną rolę co same dzieła odgrywał proces ich powstawania. Nie przetransportowano do Łodzi przygotowanych gdzie indziej prac, ale wszystkie powstawały na miejscu. W czasie pierwszej edycji w 1981 roku 54 artystów z całego świata tworzyło je z dostępnych materiałów i korzystając z pomocy robotników łódzkich zakładów przemysłowych. Symbolicznie wsparta przez artystów Solidarność objęła honorowy patronat nad wydarzeniem i pomagała jego organizatorom.

Te wydarzenia gromadziły w Łodzi artystów, którzy dodzisiaj pozostają punktem odniesienia dla współczesnych twórców. Byli tu m.in. rzeźbiarz-minimalista  Richard Serra, zajmujący się land-artem Robert Smithson, błyskotliwy artysta konceptualny Ed Ruscha, czy guru bitników Allen Ginsberg, a także Roman Opałka, Carl Andre, Jan Dibbets, Dan Graham, Stanislav Kolibal, Sol LeWitt, Rune Mields, Francois Morellet, Maurizio Nanucci, Dennis Oppenheim, Paul Sharits, Ryszard Winiarski... Współpracowali z nimi artyści z Łodzi, m.in.: Wojciech Bruszewski, Jerzy Grzegorski, Józef Robakowski, Ryszard Waśko.

W czasie spotkań powstawały rzeźby, instalacje, environment, akcje i performance, odbywały się pokazy filmów, koncerty, odczyty poezji i wykłady.

Płaskorzeźba Davida Rabinowitcha powstała w czasie trzeciej edycji wystawy, w 1990 roku. Była to druga edycja tego zainaugurowanego przez artystę Ryszarda Waśkę wydarzenia w Łodzi.

Kanadyjski artysta David Rabinowitch urodził się w Ontario w Kanadzie 1943 roku. Jego matka była architektem, a ojciec filozofem. Jego brat bliźniak to Royden Rabinowitch, również artysta rzeźbiarz. David Rabinowitch od 1963 do 1966 roku studiował nauki przyrodnicze i literaturę angielską na University of Western Ontario, jednocześnie zajmując się malarstwem. Jego pierwsza indywidualna wystawa odbyła się w 1968 roku. W 1972 roku przeprowadził się do Nowego Jorku, gdzie od 1974 do 1975 roku nauczał na Yale University. Od 1984 roku był profesorem rzeźby w Akademii Sztuk Pięknych w Düsseldorfie. Jego rysunki znajdują się w kolekcji Museum of Modern Art w Nowym Jorku. W 1974 roku został nagrodzony przez New York State Council, a w 1977 zdobył wyróżnienie rządu Kanady, Victor M. Lynch Award of Distinction.

Płaskorzeźba była eksponowana w paradnej klatce schodowej do 2013 roku, kiedy to zostało przywrócone historyczne wnętrze. Została jednak zachowana pod boazerią.

W pracy pojawiały się charakterystyczne dla artysty oszczędne, zgeometryzowane formy, ale użyty przez niego motyw okręgów odnosił się zarazem do drewnianych elementów zdobniczych klatki schodowej (tralek poręczy i baz kolumn).
Siła tej płaskorzeźby pochodziła z prostoty, jednak jej minimalistyczna forma była wypadkową zainteresowania artysty takimi wymagającymi problemami jak: doświadczanie czasu i przestrzeni, zasady naszego postrzegania, czy sferyczna budowa wszechświata.

Także w innych przestrzeniach Muzeum Miasta Łodzi znalazły się prace międzynarodowego grona artystów: zarówno w salach wystawienniczych, jak i na dachu, czy w muzealnym ogrodzie. Tam były prezentowane m.in. rzeźby „Słońce” Tadashiego Hashimoto  z Japonii i „Siłacze” Ilana Averbucha z USA.

Dziś spadkobiercą idei Konstrukcji w Procesie pozostaje Łódź Biennale, a archiwum Konstrukcji i związane z nim prace zostały przeniesione z założonego w 2006 roku Muzeum Konstrukcji w Procesie do łódzkiego Muzeum Sztuki. Przy okazji trzeciej edycji Konstrukcji w Procesie w 1990 roku zostało powołane stowarzyszenie Międzynarodowe Muzeum Artystów, którego prezesami byli Ryszard Waśko oraz amerykański artysta i poeta Emmett Williams (zmarły w 2007 roku).

Opracowanie: Marta Skłodowska, Dział Kultury