Dialog. Edelman-Karski

Jan Karski i Marek Edelman - rzecznicy człowieczeństwa i wolności, bohaterowie XX wieku, ludzie dla których najważniejszą  wartością było życie, godność i szacunek dla drugiego człowieka. Obydwoje skromni, nigdy nie wyolbrzymiali swoich zasług, odważni, podejmowali trud nie dla sławy i rozgłosu. Ryzykowali życiem dla ratowania narodu żydowskiego, sprzeciwiali się okrucieństwu i tragedii jakie przyniosły wydarzenia wojenne. Byli naocznymi świadkami tego co działo się na terenie warszawskiego getta. Widzieli umierających na ulicach ludzi, strach, głód i „przejmującą beznadziejność ich sytuacji”.

Ich postawy można dziś uznać za wzorzec moralny mrocznego czasu okupacji hitlerowskiej. Oboje uczestniczyli w wielkich i tragicznych wydarzeniach II wojny światowej, współtworząc najnowszą historię Polski i świata. Żyli od siebie z dala, mogli się spotkać dopiero u schyłku swojego życia. 30 sierpnia 1996 roku, Jan Karski napisał do Marka Edelmana:  Chcę, aby Pan Doktor wiedział, że jest mi Pan bliższy duchowo niż inni Polacy, z którymi się przyjaźnię. Pana życie zarówno podczas wojny, jak i po wojnie świadczy o Pana szlachetności i – właśnie – o tych tzw. „polskich wartościach”. Wkrótce Jan Karski odwiedzając Łódź mógł wreszcie osobiście spotkać się i skonfrontować swoje poglądy z Markiem Edelmanem.

Ostatnie ich symboliczne spotkanie miało miejsce w lipcu 2000 roku, tuż po śmierci Jana Karskiego. Podczas mszy w katedrze św. Mateusza w Waszyngtonie przy trumnie legendarnego emisariusza czuwał przyjaciel, który sprzeciwił się Holocaustowi z bronią w ręku - Marek Edelman. Na trumnie okrytej biało-czerwoną flagą spoczęła żółta gwiazda Dawida z warszawskiego getta, przywieziona przez Edelmana z Polski. 18 lipca 2000 roku w Ambasadzie RP w Waszyngtonie podczas uroczystości po pogrzebie Jana Karskiego Edelman powiedział: Wydawałoby się więc, że misja Karskiego skończyła się niepowodzeniem. A jednak Jego ówczesne działania i to, co potem napisał, to były pierwsze krople drążące skałę wszelkich odmian faszyzmu, nacjonalizmów, szowinizmów i ksenofobii.

Dwaj wielcy Polacy – Jan Karski – chrześcijanin i łodzianin z urodzenia oraz Marek Edelman – Żyd i łodzianin z wyboru, uhonorowani zostali najwyższymi cywilnymi odznaczeniami Rzeczpospolitej Polskiej – Orderami Orła Białego, obaj także zostali Honorowymi Obywatelami Miasta Łodzi.

Prezentacja Dialog. Edelman-Karski została przygotowana w pierwszej części wystawy poświęconej Markowi Edelmanowi na czas trwania remontu w gabinecie Jana Karskiego. Wstęp wolny