Uwikłane w płeć

Tytuł: Uwikłane w płeć. Wystawa fotografii z kolekcji Joanny i Krzysztofa Madelskich.
12 maja - 28 czerwca 2012
Kurator wystawy: Adam Mazur
Ekspozycja prezentowana w ramach 11. Międzynarodowego Festiwalu Fotografii w Łodzi

Wystawa "Uwikłane w płeć" dostępna dla widzów pełnoletnich. Osoby, które chciałyby przyjść na wystawę z dziećmi i młodzieżą prosimy o uprzednie zapoznanie się z treścią ekspozycji.

Od ponad dwudziestu lat Joanna i Krzysztof Madelscy kolekcjonują sztukę współczesną, a od czterech powojenną fotografię polską. Tematem wokół którego zbudowali swój zbiór fotograficzny jest kobiecość rozumiana za Judith Butler jako szereg performatywnych aktów. Aktów fotograficznych, za którymi nie kryje się żadna absolutna tożsamość płciowa, lecz polegają one na nieustannej re/konstrukcji i wzmacnianiu wielości, osłabianiu tożsamości (raczej niż na jej ekspresji). To właśnie słynna, lecz wciąż nie wystarczająco przeczytana w Polsce książka Butler stała się punktem wyjścia dla pierwszej odsłony kolekcji. Tytuł wystawy jest parafrazą polskiego tłumaczenia wydanego przez Krytykę Polityczną Gender Trouble.

Wystawa w Muzeum Miasta Łodzi jest pierwszą odsłoną kolekcji, konfrontuje autorskie spojrzenia analizujące w mniej lub bardziej krytyczny sposób temat konstruowania płci kulturowej, ale również staje się przyczynkiem do dyskusji o konieczności rewizji historii fotografii powojennej w Polsce. Wystawa zderza ze sobą przedstawienia tworzone przez konserwatywnych artystów fotografików biorących udział w wystawach w rodzaju "Międzynarodowego Salonu Fotografii Artystycznej Wenus" z pracami artystów i artystek zainteresowanych - zwłaszcza po przełomie 1989 roku - w destabilizowaniu niezwykle silnej heteronormatywnej matrycy organizującej polską kulturę.

Wystawa Uwikłane w płeć ma układ chronologiczny. Narracja rozpoczyna się jeszcze przed drugą wojną światową: dzieła z tego okresu są pięknie wykonane, eleganckie i zmysłowe. Szlachetność techniki idzie w parze z mieszczańskim konserwatyzmem ujęcia tematu. Okres powojenny przynosi wahnięcie w postaci wymuszonego na twórcach polskiej fotografii epizodu socrealistycznego i dalsze rozwinięcie klasycznego tematu w bardziej nowoczesnej formie, ale też momentami ujętego minoderyjnie, na sposób drobnomieszczański. Wystawa skonstruowana jest w linearny sposób, ale pojawiają się w jej ramach punkty przesilenia, interwencje i uskoki prowokujące do zadania pytania o współczesne odczytanie fotografii historycznej. Podział galerii na dwa piętra stwarza okazję do zapoznania się z twórczością mężczyzn i kobiet, dostrzeżenia procesu emancypacji i zdobywania samoświadomości przez artystki, które od lat 1970. przejmują inicjatywę i zaczynają dominować w fotografii, nadając jej zupełnie nowe, nieznane wcześniej sensy, używając jej do wypowiedzenia nowych treści.

Wystawa w galerii na parterze zaczyna się od mistrzyń i mistrzów fotografii powojennej, których prace przenoszą odbiorcę w stronę krytycznego podejścia do tematu, nie tylko afirmacji i erotyzacji (choć i od tego nie są wolne klasyczki wpisywane retrospektywnie, trochę wbrew własnej woli, w nurt sztuki feministycznej). Wśród szerzej prezentowanych sylwetek są tu postacie mało znane, kontrowersyjne, a także cenione przez świat sztuki współczesnej. O ile na parterze przeważa fotografia dawna, dość zachowawczo ujmująca temat aktu ("płci pięknej"), o tyle na pierwszym piętrze mamy do czynienia z intensywną, trwającą od lat 1990. próbą dekonstrukcji i destrukcji dotychczasowych opresyjnych i tereotypowych modeli kobiecości. Na przykład androgyniczni bohaterowie uwidaczniają temat do tej pory wykluczony i nieobecny, inności, odmienności, umowności, kwestionują zastany, bipolarny porządek (wcześniej jedyną transgresją było to, że kobiety czasem fotografują).

Wystawa może być odbierana jako ekspozycja salonowa, jako pastisz i kolejna próba przepracowania tradycyjnie polskiego sposobu eksponowania zdjęć w formie "salonu wystawienniczego", ale także może być odebrana jako gabinet kolekcjonera, gabinet służący studiom, oddawaniu się kontemplacji niekoniecznie kuriozów, co raczej precjozów.

Artyści:
Zdzisław  Beksiński, Monika Bereżecka Monika Redzisz /Zorka Project/, Józef  Dańda, Marian  Dederko, Marta  Deskur, Jerzy Benedykt Dorys, Kazimiera  Dyakowska, Jan  Dziaczkowski, Janina  Gardzielewska, Teresa  Gierzyńska, Maurycy  Gomulicki, Katarzyna  Górna, Aneta  Grzeszykowska, Izabela  Gustowska, Edward  Hartwig, Anna  Imiela, Piotr  Janik, Barbara  Konopka, Jerzy  Kosiński, Piotr  Kośnik, Grzegorz  Kowalski, Dorota  Kozieradzka, Aleksandra  Kubiak, Zofia  Kulik, Ewa  Kuryluk, Jerzy  Lewczyński, Zbigniew  Libera, Natalia  LL, Krystyna  Łyczywek, Katarzyna  Majak, Henryk  Makarewicz, Dorota  Nieznalska, Wacław  Nowak, Maciej  Osika, Ewa  Partum, Wiktor  Pental, Marek  Piasecki, Paweł  Pierściński, Wojciech Plewiński, Agnieszka  Polska, Krzysztof  Pruszkowski, Tadeusz  Rolke, Józef  Rosner, Mateusz  Sadowski, Jadwiga  Sawicka, Bronisław  Schlabs, Anna  Senkara, Anna  Sołtysiak, Michał  Sowiński, Marian  Schmidt, Jerzy  Wardak, Anatol  Węcławski, Monika Zielińska /Mamzeta/, Alicja  Żebrowska

English version

Subjects of Gender and Desire. Photographs from the collection of Joanna and Krzysztof Madelski.
curator: Adam Mazur

the exhibition is the part of FOTOFESTIWAL International Festival of Photography in Lodz

Joanna and Krzysztof Madelski have been collecting contemporary art for over twenty years, and Polish postwar photography for four. The theme around which they have been building their photographic collection is femininity, understood in accordance with Judith Butler as a series of performative acts. Photographic nudes, underlying which there is no absolute gender identity, but which rely instead on a continual re/construction and reinforcement of multiplicity, the weakening (rather than expression) of identity. Butler's Gender Trouble, which is generally well known, but too little read in Poland, provides the starting point for the collection's premiere. The
exhibition's title is a paraphrase of the Polish title of the book, which was published by Krytyka Polityczna.

An exhibition at the Łódź Municipal Museum is the premiere showing of the collection. It contrasted the way the artists view and analyze the construction of gender, with some more critical than others, but it also contributed to the discussion about the necessity for rewriting the history of photography in postwar Poland. The exhibition juxtaposes the renderings of conservative photographic artists who took part in exhibitions like the Venus International Salon of Art Photography with the work of male and female artists interested in destabilizing - especially after the changes in 1989 - the exceptionally strong hetero-normative matrix that structures Poland's culture, including its photography.

The Gender Trouble exhibition is arranged chronologically. The narrative begins in the years before the Second World War; with works that are beautifully made, elegant and sensual. The elegance of their technique goes hand-in-hand with the bourgeois conservatism of the treatment of their subject. The postwar period brings a shift, first in the guise of socialist realism, which was for a period of time forced upon Polish photographers, and later by the continued development of classic themes in a form that is more modern, yet which at times is expressed coyly, in a bourgeois manner. The exhibition is constructed linearly, but within it there are turning points, interventions and leaps that provoke one to ask questions about the contemporary interpretation of historical photography. The gallery's two floors provide an opportunity for viewers to become acquainted with the works of both men and women, to observe the process of emancipation and the achievement of self-awareness by female artists, who in the 1970s took the initiative and began to dominate photography, giving it completely new, previously unknown meanings, and using it to express new content.

The exhibition in the gallery on the ground floor begins with some major names in postwar photography, who move the viewer toward a critical approach to the topic, going beyond mere affirmation and eroticization (although their classic works, retrospectively labelled "feminist art" somewhat against their will, are not free of this, either). Among the more broadly represented artists are relative unknowns, controversial but also prized by the contemporary art world. On the ground floor, photography from the past dominates, treating the subject of the nude ("the fairer sex") quite conservatively; on the upper floor, we encounter the efforts that have been carried on with intensity since the 1990s to deconstruct and demolish existing oppressive and stereotypical models of femininity. The androgynous heroes reveal subjects that heretofore have been excluded or absent - difference, otherness, conventionality - challenging the existing binary order (previously the only transgression was that women sometimes took photographs).

The exhibition can be seen as a salon exposition, as pastiche, and a further attempt at reworking the traditional Polish means of displaying photographs in "salon exhibitions", but it can also be viewed as a collector's study, an office used for study, devoted to the contemplation of things that are not so much curiosities, as they are valuables

Artists:
Zdzisław  Beksiński, Monika Bereżecka Monika Redzisz /Zorka Project/, Józef  Dańda, Marian  Dederko, Marta  Deskur, Jerzy Benedykt Dorys, Kazimiera  Dyakowska, Jan  Dziaczkowski, Janina  Gardzielewska, Teresa  Gierzyńska, Maurycy  Gomulicki, Katarzyna  Górna, Aneta  Grzeszykowska, Izabela  Gustowska, Edward  Hartwig, Anna  Imiela, Piotr  Janik, Barbara  Konopka, Jerzy  Kosiński, Piotr  Kośnik, Grzegorz  Kowalski, Dorota  Kozieradzka, Aleksandra  Kubiak, Zofia  Kulik, Ewa  Kuryluk, Jerzy  Lewczyński, Zbigniew  Libera, Natalia  LL, Krystyna  Łyczywek, Katarzyna  Majak, Henryk  Makarewicz, Dorota  Nieznalska, Wacław  Nowak, Maciej  Osika, Ewa  Partum, Wiktor  Pental, Marek  Piasecki, Paweł  Pierściński, Wojciech Plewiński, Agnieszka  Polska, Krzysztof  Pruszkowski, Tadeusz  Rolke, Józef  Rosner, Mateusz  Sadowski, Jadwiga  Sawicka, Bronisław  Schlabs, Anna  Senkara, Anna  Sołtysiak, Michał  Sowiński, Marian  Schmidt, Jerzy  Wardak, Anatol  Węcławski, Monika Zielińska /Mamzeta/, Alicja  Żebrowska