W cieniu Wielkiej Wojny

W cieniu Wielkiej Wojny
Życie w okupowanej Łodzi na fotografiach Michała Daszewskiego
Wystawa z okazji 100. rocznicy wybuchu I wojny światowej
13 listopada 2014 r. - 20 marca 2015 r.
Miejsce: Galeria W biegu
Muzeum Miasta Łodzi, ul. Ogrodowa 15
Wernisaż: 13 listopada (czwartek), godz. 17:00
Kuratorzy: Beata Kamińska, Mirosław Jaskulski

Wystawa przypomina sytuację społeczno – gospodarczą Łodzi w czasie działań wojennych, które miały miejsce na ziemiach polskich w latach 1914 – 1918. Okres I wojny światowej zapisał się trwale w historii naszego miasta, a przypadająca w tym roku rocznica jest stosowną okazją do przypomnienia, jakie ważne wydarzenia miały miejsce w Łodzi, a przede wszystkim, jak wyglądała łódzka rzeczywistość w obliczu wojny i jaki miała ona wpływ na warunki życia mieszkańców.
Spośród eksponowanych obiektów na szczególną uwagę zasługuje kolekcja zdjęć z lat 1914 - 1918 autorstwa Michała Daszewskiego. Jest to niezwykle ważny i unikatowy dokument fotograficzny z tamtych czasów. Przemierzając okolice Łodzi jak też podpatrując codzienne życie w naszym mieście, Daszewski stworzył zapis tego, co się tu działo i z jakim problemami borykali się łodzianie w czasie Wielkiej Wojny. I tak na zachowanych zdjęciach zobaczyć można m.in.  zniszczone w 1914 roku łódzkie budynki, ulice i obiekty fabryczne, ludzi
w kolejkach stojących po przydziałową żywność, funkcjonujące przy zakładach pracy lub charytatywnych stowarzyszeniach i organizacjach „tanie kuchnie” czy parady i pochody zorganizowane z okazji ważnych rocznic i świąt narodowych (choćby przemarsz łodzian przez ulicę Piotrkowską z okazji 125. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja, obchody kościuszkowskie czy sienkiewiczowskie w 1916 roku). Wszystkie one są ważnym dokumentem historycznym i po raz pierwszy część naszej kolekcji prezentowana jest jako spójny zbiór na wystawie.
Dodatkowo na ekspozycji znalazły się dokumenty historyczne, które dopełniają prezentację fotograficzną. To m.in. oryginalne bilety wejścia na uroczystości, druki okolicznościowe, zaproszenia, obwieszczenia władz niemieckich czy lokalne ulotki. Na uwagę zasługuje również prezentacja bonów pieniężnych, biletów Kolei Elektrycznej Łódzkiej czy kolekcji nalepek i znaczków kwestarskich.
Wśród przedstawianych świadectw przeszłości jednym z ciekawszych obiektów jest wydana 3 lipca 1916 roku broszura pt.: Przepisy praktyczne na czas wojny i niedostatku. Zawarte w niej porady i przepisy na pewno były w niejednym domu lekturą obowiązkową i ułatwiały przetrwanie w trudnych warunkach materialnych, czasie wzrostu cen artykułów spożywczych czy innych niedogodności życiowych. Znalazły się tam m.in. przepisy na konfitury z jarzębiny, bzu czy potrawy z popularnego w tym czasie kartofla. Jak wynika z tekstu, można było z niego zrobić chleb a nawet ser. W poradniku znalazło się też miejsce na „sposoby robienia piwa w prędkim czasie”, wskazówki do dezynfekcji mieszkań i ubrań czy porady jak robić pranie bez mydła.
Warto również przyjrzeć się z uwagą zbiorowi łódzkich kartek żywnościowych z czasu I wojny światowej. Jednym z istotnych ich elementów była dekoracja, często o charakterze propagandowo-patriotycznym. Dlatego też zdobiły je ilustracje o tematyce historycznej bądź współczesnej. Na ikonografię łódzkich kart żywnościowych składały się m.in. widoki Łodzi (obiekty sakralne, fabryka K. Scheiblera czy osiedle robotnicze na Księżym Młynie, pomniki), wizerunki postaci historycznych (Tadeusza Kościuszki czy Juliusza Słowackiego) i mitologicznych, ilustracje życia codziennego czy wizerunki współczesnych działaczy politycznych.