Karta pocztowa z wizerunkiem budynków Dworca Drogi Żelaznej

Karta pocztowa z wizerunkiem budynków Dworca Drogi Żelaznej (dzisiejszego Dworca Łódź Fabryczna)
Sygnatura: MHMŁ/I/4609
Wymiary: wys. 9 cm, szer. 13 cm
Materiał: papier
Technika: druk, pismo odręczne, fotografia kolorowa

Do czasu powstania łódzkiej kolei wyprodukowane towary, ale i surowce, jak np.: węgiel potrzebny w kotłowniach miejscowych fabryk, transportowano drogą do Rokicin (gdzie mieścił się najbliższy przystanek kolejowy). Używano do tego celu transportu konnego, który, jak szybko się okazało, nie mógł obsłużyć wzrastającego obrotu towarowego ani zapewnić terminowości dostaw. Taka sytuacja była bardzo uciążliwa dla łódzkich przemysłowców, kupców i handlarzy. Trzeba było to jak najszybciej zmienić, tym bardziej, że taki środek transportu wcale nie był tani, a przewiezienie towaru z jednego miejsca do drugiego trwało po prostu za długo.

Po wieloletnich staraniach łódzkiej burżuazji, 30 lipca 1865 roku wydany został ukaz carski zezwalający na budowę pierwszej linii kolejowej Łódź – Koluszki. Połączenie kolejowe z Koluszkami umożliwiało dalszy transport towarów Drogą Żelazną Warszawsko-Wiedeńską. Zaangażowanie m.in. Karola Scheiblera, a także warszawskich przedsiębiorców, znacznie przyspieszyło starania związane z tą inicjatywą.

Już 1 września zaczęto układać szyny - równocześnie od Łodzi i od Koluszek. Prace prowadzono w rekordowym tempie. Trzy miesiące po wydaniu ukazu przez cara Aleksandra II, 18 listopada 1865 roku uruchomiono przewóz towarów. Przewozy pasażerskie ruszyły 1 czerwca 1866 roku. Tory kolejowe doprowadzono do ulicy Dzikiej (dziś ul. Sienkiewicza). Obsługa pasażerów odbywała się w tymczasowym dworcu przy ul. Krótkiej (w miejscu, gdzie obecnie znajduje się Łódzki Dom Kultury).

Nowy budynek dworca - projektu Adolfa Schimmelpfeniga - wybudowano w 1868 r. Do I wojny światowej dworzec funkcjonował pod nazwami „warszawski”, „Wschodni”  lub Dworzec Kolei Łódzko-Fabrycznej. Nazwa taka wzięła się najprawdopodobniej od kierunku, w którym odjeżdżały pociągi. Nazwa „Łódź Fabryczna” upowszechniła się w dwudziestoleciu międzywojennym. Budynek dworca przebudowany został w 1930 r. Po II wojnie światowej urządzenia dworcowe zostały przejęte przez Polskie Koleje Państwowe.

Opracowała: Beata Kamińska (Oddział Kultur i Tradycji Wyznaniowych MMŁ)