Lampka elektryczna

Przedmiot: Lampka elektryczna
Autor: Nieznany
Tytuł: Pamiątka pobytu w Anglii 1943
Sygnatura: OKTW/KM/4
Czas powstania: Prawdopodobnie 1943 rok
Materiał: Metal, tworzywo sztuczne
Technika: Odlew, grawerowanie, malunek
Wymiary: wys. 25,2 cm, średnica 21 cm

Niedużych rozmiarów elektryczna lampka znajduje się w zbiorach Oddziału Kultur i Tradycji Wyznaniowych Muzeum Miasta Łodzi, gdyż jest interesującym przejawem uczuć patriotycznych. Podstawę lampki stanowi wykonany z metalu zarys obszaru II Rzeczpospolitej, na którym wygrawerowany jest napis „POLAND” oraz zaznaczone są największe miasta wraz z nazwami: Gdynia, Gdańsk, Toruń, Poznań, Łódź, Kraków, Lublin, Lwów, Stanisławów, Wilno oraz wyróżniona stolica kraju - Warszawa. Pod konturem Rzeczpospolitej umieszczone są trzy metalowe kulki, które stanowią oparcie lampki.
Na metalowej podstawie umieszczony jest ciemnobrązowy, płaski bok łódki z żaglem, wykonany z tworzywa sztucznego. Podłużne zagłębienia w plastiku imitują deski - konstrukcję łódki. Na jej dziobie widnieje napis „Hanka”.
Żagiel łódki wykonany jest z beżowego, lekko przezroczystego plastiku, który przytwierdzony został do metalowego pionowego pręta. Pręt ten dzieli żagiel na dwie trójkątne części, znajdujące się po obu jego stronach.
U dołu prawego żagla znajduje się wykonany stylizowanym liternictwem czarny napis: „Pamiątka  pobytu w Anglii 1943”. Pośrodku prawego żagla umieszczona jest polska wojskowa flaga lotnicza. Jest to flaga w kolorze biało-czerwonym, na jej białym pasie znajduje się biało-czerwona szachownica lotnicza (ten wzór szachownicy obowiązywał w polskim lotnictwie od 1921 do 1993 roku, kiedy zamieniono układ pól biało-czerwonych). Obok szachownicy umieszczone jest polskie godło – orzeł biały. Powyżej flagi, na bogato dekorowanym prostokątnym tle znajduje się monogram „HS”.
Pośrodku lewego żagla umieszczony jest proporzec brytyjskich sił powietrznych, na który składa się brytyjska flaga oraz trzy okręgi wpisane jeden w drugi. Poniżej flagi, na bogato dekorowanym prostokątnym tle, widoczny jest monogram składający się ze splecionych liter „S” i „A”. Układ tych liter przywodzi na myśl monogramy króla Zygmunta Augusta, które znane są choćby z licznych królewskich arrasów. Inicjały „SA” w języku łacińskim oznaczały Sigismundus Augustus.
Na metalowej podstawie lampki, niejako ukryta za żaglem, znajduje się elektryczna żarówka, która po podłączeniu do prądu daje ciepłe, pomarańczowe światło.
Niewielka elektryczna lampka najprawdopodobniej nie jest wyrobem przemysłowym. Mimo, iż nie jest znany jej autor, to symbole umieszczone na lampce wyrażają tęsknotę za ojczyzną, nadają jej patriotyczny charakter oraz wyraźnie nawiązują do obecności polskiego lotnictwa w Wielkiej Brytanii w czasie II wojny światowej.
Umieszczenie na lampce monogramu króla Zygmunta Augusta sugerować może wspomnienia o czasach świetności Rzeczpospolitej oraz marzenia o tym, by Polska po zakończeniu wojny powróciła do czasów potęgi, jaką niewątpliwie była pod rządami dynastii Jagiellonów.
Lampka ta może być również przykładem tego jak wielka historia wpływa na losy jednostki. Przywołuje na myśl tysiące polskich żołnierzy służących w polskich siłach zbrojnych na Zachodzie, oderwanych od kraju, często z powodów politycznych nie mogących po wojnie powrócić do ojczyzny. Lampka może być także przykładem tęsknoty za najbliższymi, których wielokrotnie wojna rozdzieliła na zawsze.
Brak szczegółowych informacji dotyczących tego obiektu stwarza możliwość snucia domysłów odnośnie losów osoby, dla której lampka była przeznaczona. Szczególnie zaś intrygujące jest tajemnicze imię „Hanka” wyryte na łódce. Sugerować może pozostawioną w kraju ukochana kobietę i tęsknotę za nią. Patrząc na lampkę rodzi się pytanie czy jej właścicielowi dane było po powrocie do kraju spotkać się z Hanką?

Opracowała: Natalia Scegielniak-Glica, Oddział Kultur i Tradycji Wyznaniowych MMŁ