Medal upamiętniający 100. rocznicę urodzin Feliksa Parnella

Przedmiot: Medal upamiętniający 100. rocznicę urodzin Feliksa Parnella
Sygnatura: MHMŁ/NM/1619
Materiał: brąz patynowany
Technika: odlew
Wymiary: dł.: 115 mm

W zbiorach Gabinetu Numizmatycznego Muzeum Miasta Łodzi, wśród innych eksponatów, jest też duża i bardzo interesująca kolekcja medali, czyli małych dzieł sztuki zaliczanych do rzemiosła artystycznego i zwanych niekiedy „sztuką małego reliefu”. Historycznie medale wywodzą się ze starożytnych monet okolicznościowych i medalionów. Dzisiejszy rozwój medalierstwa rozpoczął się na przełomie gotyku i renesansu, gdy pojawiły się okolicznościowe monety koronacyjne, wybijane bez nominału.

Tradycyjny medal to nieduży, metalowy krążek, ozdobiony z jednej lub z obu stron reliefem. Ważną rolę odgrywa tekst, który może występować samodzielnie lub uzupełniać dany relief. Po II wojnie światowej tradycyjna, okrągła forma przedmiotu zaczęła się zmieniać. Pojawiły się medale owalne, kwadratowe, z ażurami i inne. Jednym z takich obiektów, który wyłamał się z tradycyjnej okrągłej formy jest medal upamiętniający setną rocznicę urodzin Feliksa Parnella, jednego z najbardziej znanych i uznanych polskich tancerzy i choreografów baletowych. Parnell urodził się 13 grudnia 1898 r. w Warszawie. Do Łodzi przyjechał w 1957 roku na zaproszenie ówczesnej dyrektor nowo powstałej Opery Łódzkiej (obecnie Teatr Wielki) – Sabiny Nowickiej, z zadaniem zbudowania pierwszego w historii miasta profesjonalnego zespołu baletowego. Przez szereg lat w foyer teatru stało jego popiersie. W 2003 roku Muzeum Miasta Łodzi przygotowało wystawę czasową zatytułowaną „Feliks Parnell 1898-1980. Moje życie w sztuce tańca”.
Parnell jest także. patronem łódzkiej Ogólnokształcącej Szkoły Baletowej.

Prezentowany medal został odlany w brązie, ma nieregularny kształt zbliżony do owalu. Awers przedstawia popiersie artysty wyłaniające się z zagłębionego tła (relief wgłębny). Głowa jest lekko skręcona w lewo. Poniżej kołnierza szkicowo przedstawionej koszuli jest faksymile podpisu tancerza. Po obu stronach jego głowy umieszczono lata urodzin i śmierci: 1898 i 1980. Parnell został przedstawiony w szkicowy, swobodny sposób. Głowa wyraźnie kontrastuje z nieregularną, jakby przypadkową fakturą koszuli. Oczy są lekko zmrużone. Stylistycznie autorka medalu – Wiktoria Czechowska – Antoniewska nawiązała do rzeźby impresjonistycznej, o fakturze pełnej zagłębień i nieregularności powodujących ciekawą grę światłocieniową.

Rewers jest płaski, z napisem wgłębnym w ośmiu rzędach, informującym o okazji wybicia medalu oraz o emitencie: „W SETNĄ ROCZNICĘ / URODZIN / SWEGO PATRONA / PAŃSTWOWA SZKOŁA / BALETOWA / IM. FELIKSA PARNELLA / W ŁODZI / 1998”. Pod napisem, z lewej strony są inicjały autorki medalu -WCA. Warto tu dodać, że emitent, od 1 września 1999 r. nosi nazwę Ogólnokształcąca Szkoła Baletowa im. Feliksa Parnella.

Medal jest przechowywany w etui z brązowej, sztucznej skóry, wyściełanym w środku materiałem welurowym. Do medalu dołączono nieduży certyfikat ze zdjęciami awersu i rewersu obiektu oraz informacjami o okazji wydania medalu, autorce, materiale i wykonawcy. Poniżej są podpisy ówczesnego przewodniczącego Rady Rodziców (nieczytelny) i ówczesnej dyrektor szkoły baletowej – Izabeli Gorzkowskiej-Głowackiej.

Podsumowując, jest to bardzo ciekawy medal, mogący być ozdobą niejednej kolekcji, a z racji upamiętnienia Feliksa Parnella, artysty tancerza o międzynarodowej sławie, jest też ważnym eksponatem dla historii łódzkiej kultury.

Opracował Andrzej Jankowski, Dział Historii

Bibliografia:

„Feliks Parnell”, w: Teatr w Polsce-polski wortal teatralny - http://www.e-teatr.pl/pl/osoby/13630.html (dost.11.04.2014r.
A. Stanisławska „Feliks Parnell – narodziny baletu łódzkiego” w: red. K. Juszyńska „Łódzka scena operowa z cyklu Kultura muzyczna Łodzi”, Akademia Muzyczna im. G. i K. Bacewiczów w Łodzi, Łódź 2005.