O rodzinie

Izrael Poznański był twórcą jednego z większych przedsiębiorstw bawełnianych w Europie Środkowo-Wschodniej. Był najmłodszym synem Kalmana Poznańskiego, pochodzącego z Kujaw żydowskiego kramarza, farbiarza i kupca, który przybył do Łodzi w 1834 roku na fali przemysłowej imigracji. Protoplasta rodu - Kalman - osiedlił się ze swoją liczną rodziną na Rynku Starego Miasta. Z początkiem lat 40. XIX wieku jego firma - handel towarami łokciowymi i artykułami korzennymi - była jednym z najlepiej prosperujących przedsiębiorstw w mieście. Gdy dalsze lata nie przyniosły spodziewanych sukcesów finansowych, Kalman postanowił przekazać firmę synowi Izraelowi (w 1852 roku) i wraz z żoną Małką przeniósł się do Płocka.

W 1851 roku Izrael ożenił się z Leonią Hertz, córką Mojżesza, sekretarza szpitali żydowskich w Warszawie. Wkładem Izraela do wspólnoty majątkowej była prawdopodobnie niewielka manufaktura oparta na produkcji krosien ręcznych. Leonia wniosła w posagu sklep wyrobów bawełnianych oraz niezwykle cenne powiązania finansowo-kupieckie rodziny Hertzów w środowisku burżuazji warszawskiej. Doskonale skojarzone małżeństwo dochowało się licznego potomstwa (siedmioro dzieci: Ignacy, Herman, Karol, Maurycy, Anna, Joanna Natalia i zmarła w niemowlęctwie Felicja).

Izrael z ambicjami dziedzica rodzinnego majątku rozszerzył działalność handlową, podejmując jednocześnie produkcję tkanin w systemie nakładczym. Ułatwiły mu to predyspozycje zawodowe wsparte edukacją progimnazjalną i praktyką fachową. Od 1859 roku średniej wielkości manufaktura zatrudniała 75 pracowników i produkowała na 50 warsztatach ponad 100 tysięcy metrów bieżących tkanin. W ciągu blisko dziesięciu lat wartość produkcji zakładu wzrosła niemal czterokrotnie, jednak nadal poważnym źródłem dochodów rodziny była działalność handlowa.
Na początku lat 70. XIX wieku Izrael Poznański szczególnie intensywnie zajął się rozbudową przedsiębiorstwa. Na gruntach położonych między ulicami Drewnowską i Ogrodową powstał zakład wielowydziałowy, zapewniający pełny cykl produkcyjny tkaniny – począwszy od pozyskania surowca z własnych plantacji bawełny w Azji Środkowej, aż do sprzedaży gotowych wyrobów w sieci firmowych sklepów uruchomionych w wielu miastach Królestwa Polskiego i Rosji. Był to dla Poznańskiego okres sukcesów. Na Wszechświatowej Wystawie w Paryżu w 1878 roku prezentowane wyroby łódzkiego fabrykanta uzyskały brązowy medal. Fabryka stała się jednym z najlepiej wyposażonych zakładów przemysłu włókienniczego na ziemiach polskich pod zaborem rosyjskim.
Izrael Poznański w ciągu niespełna pół wieku pomnożył majątek o wartości 2.150 rubli do sumy 11 milionów. Zbudował prawdziwe imperium włókiennicze, rodzaj „państwa w państwie”. U schyłku XIX wieku na rozległy kompleks przemysłowo-mieszkalny składały się: pałac z ogrodem, zabudowania fabryczne z własną bocznicą kolejową, osiedle mieszkalne dla pracowników oraz inne obiekty użytku publicznego (szkoła, szpital, straż pożarna, sklepy).

W 1889 roku Poznański zrealizował pomysł przekształcenia zakładów w spółkę rodzinną. W licznie rozgałęzionej familii pozycja Izraela była dominująca - został dożywotnim prezesem spółki i dyrektorem zarządzającym. Zmarł 28 kwietnia 1900 roku i pochowano go w mauzoleum rodzinnym na cmentarzu żydowskim przy ulicy Brackiej. Po jego śmierci stanowisko dyrektora generalnego zakładów objął najstarszy syn Ignacy (zmarł w 1908 roku), a następnie zięć Jakub Hertz. Niepowodzenia finansowe w czasie I wojny światowej i w okresie międzywojennym przyniosły zmiany w zarządzaniu firmą. W latach 30. XX wieku przedsiębiorstwo przeszło w ręce przedstawicieli włoskiego Banca Commerciale Italiana, a Poznańscy nie zdołali nigdy odzyskać wiodącej roli w spółce.
Po wybuchu II wojny światowej, 18 września 1939 roku, przedsiębiorstwo i inne obiekty Towarzystwa Akcyjnego Wyrobów Bawełnianych I. K. Poznańskiego przeszły pod komisaryczny zarząd niemiecki, a dwa miesiące później, po wywłaszczeniu polskich i żydowskich akcjonariuszy, w ręce Głównego Urzędu Powierniczego Wschód (Haupttreuhandelstelle-Ost). Następnie fabrykę, po przejęciu udziałów włoskich, przekazano łódzkim Niemcom - Speidelowi i Weberowi, a firma zmieniła nazwę na „Aktion Gesellschaft der Baumwollmanufactur Speidel und Weber et co. K.G”. Po zakończeniu wojny zakłady przeszły na własność państwa w ramach nacjonalizacji przemysłu i nadano im imię Juliana Marchlewskiego.
Rodzina Poznańskich była znana nie tylko z prowadzenia przedsiębiorstwa włókienniczego. Angażowali się oni również w działalność filantropijną. Z ich inicjatywy lub przy ich udziale powstały w Łodzi m.in.: szpital żydowski, pogotowie ratunkowe, cerkiew prawosławna czy Łódzkie Towarzystwo Wzajemnego Kredytu. Rodzina słynęła także z zamiłowania do kultury i sztuki. Warto wymienić kilka osób, których działalność kulturalna zapisała się na kartach historii: Alicja Parizeau (dziennikarka, pisarka wykładowca Uniwersytetu w Montrealu), Zofia Opoka-Loewenstein (działaczka ruchu oporu, szefowa organizacji zajmującej się uchodźcami w Genewie, mecenaska Karola Szymanowskiego), Victor Poznański (malarz kubista, uczeń Alberta Gleizesa), Alfred Savoir (komediopisarz).

Także wielu wśród współcześnie żyjących Poznańskich wykonuje tzw. wolne zawody: muzyków, malarzy, aktorów czy nauczycieli akademickich. Obecnie mieszkają w różnych zakątkach świata, ale większość z nich czynnie uczestniczy w tworzeniu drzewa genealogicznego familii. Jedną z okazji na zacieśnianie więzów między krewnymi był zjazd rodziny Poznańskich w październiku 2010 roku w Muzeum Miasta Łodzi.