„Zapomniane dziedzictwo. Żydowskie kluby i stowarzyszenia sportowe w Łodzi"

„Zapomniane dziedzictwo. Żydowskie kluby i stowarzyszenia sportowe w Łodzi"
14 października 2015 r. – 31 lipca 2016 r.
Miejsce: Oddział Sportu i Turystyki MMŁ
Hala Sportowa, ul. Ks. I. Skorupki 21
Kuratorzy: Sebastian Glica, Ewa Sobczyk

Ludność żydowska Łodzi stosunkowo późno – w porównaniu do mieszkańców narodowości niemieckiej i polskiej – zaczęła wyrażać zainteresowanie aktywnością na polu szeroko pojętego wychowania fizycznego. Dopiero narodziny ruchu syjonistycznego, a także powstawania żydowskich lewicowych organizacji społecznych i politycznych spowodowały, że zaczęły być organizowane pierwsze żydowskie kluby i stowarzyszenia sportowe. Sport, który nie był akceptowany w żydowskich środowiskach religijnych, stał się wśród organizacji syjonistycznych i lewicowych jeszcze jednym ze sposobów wychowania młodego pokolenia, a także dbania o jego rozwój fizyczny.

W okresie międzywojennym w Łodzi powołanych zostało kilkadziesiąt żydowskich stowarzyszeń sportowych. Związane one były zarówno ze zrzeszeniem sportowym Makabi, reprezentującym ruch syjonistyczny o centrowym i prawicowym charakterze, jak i z „przybudówkami lewicowymi żydowskich partii politycznych – zarówno syjonistycznych: Poalej-Syjon Prawica (Kraft), Poalej-Syjon Lewica (Sztern), jak i związanych z antysyjonistycznym Bundem (Jutrznia). Ponadto działały w tym okresie żydowskie stowarzyszenia sportowe, które nie akcentowały swoich powiązań czy sympatii politycznych, chociażby Żydowski Klub Motorowy. Żydowscy sportowcy byli także członkami nieżydowskich klubów i stowarzyszeń sportowych.

Na wystawie prezentowane są muzealia związane z żydowskim wychowaniem fizycznym – będące częścią zbiorów Oddziału Sportu i Turystyki MMŁ. Największą część pokazywanej spuścizny żydowskiego sportu stanowią archiwalia – dokumenty żydowskich klubów i stowarzyszeń sportowych. Prezentowany jest także materiał ikonograficzny, odznaki klubowe, puchary i sprzęt sportowy.

Szczególna uwaga na wystawie zwrócona została na postacie najwybitniejszych łódzkich sportowców narodowości żydowskiej: szachisty Akiby Rubinsteina i szermierza Romana Kantora – jedynego olimpijczyka pochodzenia żydowskiego z naszego miasta w okresie międzywojennym.

Mistrzostwa Polski w szachach, Łódź 1927 r., ze zbiorów MMŁ. Przy szachownicy czołowi polscy szachiści okresu międzywojennego: Akiba Rubinstein – z lewej i Ksawery Tartakower.

Ilustracja główna: Roman Kantor (trzeci z prawej) - szermierz Wojskiego Klubu Sportowego i ŁKS-u na Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie w 1936 r., ze zbiorów MMŁ.